Mga Kometa at Kabullshitan

1997 nang mamasdan ko ang pagkaganda-gandang Hale Bopp comet sa kalangitan. I was 10 years old that time. Isa itong pambihirang pagkakataon para sa akin bilang isang millenial na mamasdan ang kakaibang tanawin sa kalangitan. Maihahalintulad ito sa pabagsak na bulalakaw except nananatili syang animo’y lumulutang sa night sky sa loob ng ilang buwan. Kahalintulad ng Haleys comet nung 1986 ang nasabing tanawin ngunit bagama’t kapwa matingkad ang dalawang kometa na hindi na kailangan gumamit ng teleskopyo, ang Haley’s ang may tsansa na makita nating mga millenial sa pagbabalik nito sa 2061. Napaka iksi lang ng orbit ng Haley’s kumpara sa Hale Bopp na sa susunod na 2300 years pa muling sisilip sa ating planeta.

 

Maraming kometa sa ating solar system. Ang mga mabilis magpakita tulad ng Haley’s ay nanggaling malapit sa Neptune samantalang ang Hale Bopp ay nanggaling pa sa Kuiper Belt na halos kasinglayo ng Pluto mula sa araw. Nito lang July 2020, isa na namang comet na tinawag na Neowise ang lumapit sa ating planeta bagamat hindi kasing tingkad ng dalawang kometang nabanggit. Ano ba ang meron sa mga kometa at heto’t umeepal na naman ako sa pagsusulat ng pagkahaba habang FB post na may GGSS at irrelevant na pic?

 

Wala naman masyado. Gusto ko lang banggitin ang kometa, ang paglabas nito at ikonek sa mga moment na sobrang “fucked up” ng bansa natin. 1986, same year nang magpakita ang Haleys comet, nang magbeastmode ang sambayanang Pilipino at lumakad sa EDSA para patalsikin ang diktador na si Marcos. Nagdulot ito ng krisis sa ekonomiya idagdag pa ang krisis sa konstitusyon na kung saan tayo ay nasa tinatawag na revolutionary government. Hanggang ngayon ay debatable pa rin kung worth it ba ang naturang kasaysayan in connection sa talagang pagbabagong inasam mula sa rehimeng Marcos. One thing for sure, we are totally fucked up. Sa mga Marcos sympathizers, sinasabi nila na maalwan ang buhay ng mga Pilipino nuon, maraming infrastraktura ang pinagawa etc, etc. Sa mata ng mga anti-Marcos, puro pagdanak ng dugo, mga extra judicial killings, suppression of freedom of expression etc. Sa mata ng mga “wala lang”, Marcos regime posed a potential but it was so drastic that it was “almost” a Mao Tse Tung style of governance. Kabila kabila ang utang ng Pilipinas para budgetan ang malalaking proyekto na sinubukan namang bawiin sa taxes pero sadyang fucked up ang monetary policy na nahawaan ang exchange rates na dahil sa state run monopolies or para mas madaling maintindihan, corruption. Para bagang nagkumahog ka na bumili ng motorcycle barrier kahit alam mong pangtanga ang naturang polisiya at may tsansang bawiin o alisin din agad kaya ngayon ay pangsalag mo na lang ang naturang barrier sa talsik ng mantika habang nagpipirito (seriously gusto ko lang isingit ito). Sa kabilang banda, marami ding skeptics ang nagsasabi na lalong lumubha ang sitwasyon ng magpalit ng administrasyon na kung saan, Cory did not give a shit kung beneficial ba ang mga naiwang proyekto ni Marcos sa sambayanan, she just wanted those erased or discontinued sa kabila ng trilyong trilyong salapi na hiniram natin na hanggang ngayon, tamod pa lang ang bata ay may utang na. So ang tanong na what if hindi naoverthrown si Marcos at nabigyan sya ng tyansa na ituloy at payabungin ang mga dinesenyo nyang programa? O di kaya’y what if nagpakumbaba ang successor nya at ni-utilize nang maayos at mabisa ang naiwan ng tinaguriang diktador? What if hindi si Ramos at si Mirriam ang nanalo after Cory’s regime, nagkaroon kaya sana ng game change? Holy shit. Some fucked up questions right? We were fucked up but well, shit already happened.

 

1997 nga sa paglabas ng Hale Bopp ay isa na namang fucked up na event ang nangyari sa ating sinisintang inang bayan. The 1997 Asian Financial Crisis, another holy crap event sa kasaysayan pero mamaya na natin idiscuss yan dahil mas interesanteng unahin ang tinaguriang pinakamatinding tag-init o tagtuyot sa 20^th century, ang 1997 El Niño. Sobrang lala ng El Niño na yun, naglalakihan ang mga bitak sa bukirin na walang patubig dahil literal na walang tubig kahit sa sapa o irigasyon. Malala ang taggutom, madaming nagkakasakit dahil sa sanidad. I remember ako at kapatid ko, hindi pantay ang balikat namin dahil sa pagbuhat ng tubig galing kabundukan para lang meron kaming mainom na malinis na tubig. Sa kabilang banda, tipid rin sa labahin ang kapitbahay naming malaki ang tiyan dahil hindi nya kelangan magdamit maghapon at magdamag dahil sa sobrang init. Angat reservoir suffered na nagcause para literal na magrasyon ng tubig sa mga kabahayan sa Metro Manila. Idagdag pa ang pagkabadtrip ng mga nanay kay Selina na kontrabida sa Mula sa Puso ni Rico at Claudine. Pero what made the 1997 worst is yung malawakang financial crisis sa Asya dahil sa devaluation ng currency ng mga bansa na dahilan para humina ang merkado at magsufffer ang purchasing power. Holy shit even US didn’t want to lend money sa mga Southeast Asian countries at kasama tayo dun. Surely, 1997 was a fucked up year and Ramos barely gave shit. Imbes na respondehan nya ang crisis, mas naging energetic pa sya sa cha-cha (charter change) para bagang yung isang pangulo na kung anu-ano ang inuuna sa kalagitnaan ng pandemic.  We were fucked up but well, this shit also already happened.

 

At ngayon ngang 2020, nito lang July, nagpakita ang Neowise bagamat saglit lang at hindi kasing majestic ng Hale Bopp nung 1997. COVID19 happened at hindi na kelangang isalaysay. Madaming lakad ang nakansela, madaming naging political analyst, pandemic specialist, pa-famous at lahat na. Maraming tamad na dating nang tamad at lalo pang naging tamad. Maraming namatay na hindi dapat at marami pa ring buhay na hindi na dapat. Sarado na rin ang istasyon na bumuhay kay Rico Yan at Mula sa puso pero ngayo’y kasama na nya. Lumutang ang pinakatangang tao sa Pilipinas na nanindigan sa motorcycle barrier. Nagkaroon ng online class kahit at ang mga dating bobo sa klase ngayon ay nagchachat na lang sa GC, pero enrolled pa rin dahil may pera habang ang mga may utak na walang salapi sa bulsa ang mga magulang ay hindi muna nag-enrol. May bise presidente na masigasig pero nabash dahil sa fashion at may presidenteng nag-aannounce sa dis oras ng gabi dahil R-18 ang bunganga. May buhangin sa Manila Bay na puti at hinihintay ng mga dilawan na bumaha habang ginoglorify ng mga DDS like its achievement of a lifetime. May dagdag bawas sa totoong bilang ng covid cases na para bang nangangailangan ng NAMFREL. May spokeperson na nagtitiktok na and at the same time spokesperson na delusional sa totoong nangyayari. May mga matataas na nasa katungkulan na animo’y nagdebut na hindi pwede i-cancel. Walang nagreresign kahit ang dami na dapat magresign. May nangulimbat ng pera mula sa ahensyang pangkalusugan na direktang ninakaw mula sa ambag ng mga contributor na WFH na wala nang mapaglagyan ng stress pero never nakatikim ng ayuda. MADAMING NAWALAN NG PANGLASA AT MARAMI PA RING MAY PANGLASA PERO WALANG LALASAHAN! We are currently fucked up and this shit is still happening.

 

Sa 2061, sa muling pagbabalik ng Haleys comet, ano na kaya ang sitwasyon ng Pilipinas? Sana naman magkaroon na ng maayos na edukasyon. Para hindi lang makapagproduce ng marunong na botante, makapagproduce din ng marunong na lider. Hindi ko sinasabi na hindi marunong ang mga nasa gobyerno natin pero sa sobrang dunong nila, ginagawa nilang malaking lab ang buong bansa. Ginagawa nilang chimpanzee ang mga mamamayan para turukan ng mga eksperimento nilang matagal nang na-conclude over the course of history kung epektibo ba o hindi. But they are too stubborn and egoistic to admit whenever they are wrong. Everything is politically driven just because average people are not capable of understanding how economy works. Everything is politically driven just because people are so fanatic and always clamor for a good show. There is no unity, walang sinang-ayunan ang oposisyon, walang naging magandang programa para sa mga oposisyon at wala ring tinetake na suggestion ang administrasyon mula sa mga oposisyon kahit obvious na makakatulong sa nakararami. Anyway, these are not the shit that I dream to see come 2061. Tulad ng sinabi ko, sana pagdating ng panahon, wala nang dilawan o DDS o kung anupamang bullshit na faction. Tang-ina nyo nag-aaway away kayo pero parepareho kayong walang maihain na pagkain sa mesa nyo? Nagtatalo talo kayo whether the government is doing good or bad pero ni hindi nyo kayang magtyaga sa ilalim ng sikat ng araw para magparehistro o bumoto?

 

I dream na sa 2061, wala nang nagcocomment ng meme sa meme post dahil bobo at kulang  sa creativity sa katawan e magkacopy paste na lang ng image o lines na trending. Holy shit I don’t bother cursing sa part na to ng sinulat ko coz nobody reads nowadays and I don’t think they will even reach this part. I dream na sa 2061 makapagpost ako ng mahaba na wala nang irrelevant na picture para lang magkaroon ng like kase nga nobody reads nowadays. I dream na hindi na ko narcissist para mangailangan pa ng likes pero millenial pa rin ako, pagbigyan nyo na. I dream na sana when a woman say “I need deep talks or late night talks” sa profile nya ay hindi lang puro “ganun”, “hehe/haha” at kung anu pa mang lines na mahirap replyan ang replies nya. I DREAM NA SA NEXT SHOWING NG PINAKAPAMOSONG COMET AY MARUNONG NA MAGBASA AT MAKIPAGCOMMUNICATE ANG MGA TAO!

I dream na sa 2061, nakatayo man ako o nakaupo sa wheelchair, ay kasama ko at kahawak kamay ang babaeng bumihag saking puso habang pinagmamasdan ang tanawin sa kalawakan na piping saksi sa mga fucked up na kasaysayan ng ating planeta. Sana by that time, bago ako mamatay, masaksihan ko man lang ang aking mga apo na lumaking rational at hindi panatiko ng sinuman. Sana ay wala nang dahilan para maging panatiko dahil natuto na tayong hangaan ang ating mga sarili sa mga achievements na sama sama nating isinakatuparan bilang iisang mamamayan ng ating inang bayan. Higit sa lahat, sana buhay pa ko sa 2061 to find out if all the shit I’ve been through in my lifetime finally came to an end.

 

Holdaper ng Puso

Holdaper ng Puso

 

“Meron ka bang kandila?” tanong ko sa kanya.

“Baket?” pagtataka nya.

“Ititirik ko lang sa puso kong patay na patay sa’yo”. reply ko naman.

 

Yun na ang huling palitan namin ng txt nung gabing yun ng October 2009. Tuluyan nang natangay ng mga adik ang Nokia 3230 na pagmamay-ari pa naman ng kapatid ko. Kung bakit kase alam ko nang maraming kriminal sa paligid ng RTU Pasig nung mga panahon na yun ay di pa rin ako natinag para i-txt sya. Ganun ba ako kainlab nung mga time na yun? Maholdap na mahoholdap makapagreply lang?

 

Kagagaling ko lang nun sa ospital pagkatapos dalawin ang kaibigan ko. Sumisipol sipol at kumakandirit pa ko habang naglalakad sa kalye sa tapat ng campus (buwan ng wika ngayon so alamin mo kung ano yung kandirit). Nagpupuso-puso ang screen ng nokia ko dahil sa palitan namin ng messages ng tawagin na lang natin sa pangalang…Gina. Mangyari ay nasa kasagsagan ako ng pagbibinata noon at complex ako kung ma-infatuate, kaya’t wala syang text na hindi ko nireplyan at ganun din sya sa akin kahit sinasabi nya na hindi nya ko gusto dahil muka akong manloloko. Sabi ng mga babae, plus points daw pag masipag magreply or magmessage ang guy kase it shows concern and effort. That time, nagsisi ako na naniwala ako sa thought na yan.

 

Dalawang mama ang nakatayo sa poste ng ilaw sa di kalayuan. Tantya ko’y mga teenager lang yun pero dahil sa shabu tiangge sa Pasig, dinaig pa ang faceapp sa bilis ng transformation ng itsura doon. Di ko pinansin at tuloy lang ako sa pagtxt.

 

“Kumain ka na ba?” tanong ko sa kanya.

“Ano naman sayo kung di pa ko kumain?” reply nya.

“Nagtatanong lang masama ba?” follow up ko.

“Oo. Nakakaoffend e. Alam mo naman kahit kumain ako ng sandamukal di pa rin halata”.

“Sorry naman. Yaan mo bubusugin na lang kita sa pagmamahal.” YUCK!!!!

 

Nagpatuloy ang nakakadiring palitan na yun ng txt hanggang makarating ako sa sumunod na poste ng ilaw na hindi namalayan ang dalawang lalaki na nakasunod na sa akin. At sakto nga pagsend ko ng huling banat tungkol sa kandila ay inakbayan na ko at tinutukan ng patalim sa leeg.

 

“Brod bigay mo na lang selpon mo. Hindi kita gigripuhan.” ang opening spiel ni holdaper 1.

“Mga tol taga dito lang din ako. Kaninong tropa ba kayo? Prank ba to?” kalmado lang ako nun pero may konting kaba na kase medyo bumabaon na yung kutsilyo sa leeg ko.

 

Nang hindi agad sumagot ang holdaper ay bigla akong pumiglas hanggang sa matumba ako sa kalsada. Narealize ko na nun na hindi prank ang nangyayari. Ito yung mga eksena sa mga pelikula ni Gerald Anderson na puno ng kasinungalingan pero ang nangyayari noon saken ay hindi scripted. Natumba man ako pero alerto ako at ng akmang sasaksakin ako ay buong lakas kong sinalubong ng  magkalive in na sipa ang holdaper. Siguro dahil sa sobrang high nya ay ganun na lamang kabagal ang galaw nya kaya’t tumayo ako para atekehin siya lalo na’t nakita kong tumilapon na ang patalim na nahiya lang ng konti sa itak ang haba. Isang matinding flying kick ang pinakawalan ko habang tumatayo sa pagkakahiga ang kriminal pero di ko namalayan na nakahulagpos na sa kamay ko ang selpon at tuluyan nang nakuha ng isa pang holdaper. Nang nakitang nagawa na nila ang pakay, tumakbo na rin sila at sinubukan kong habulin habang may tangan na isang malaking bato sa kanang kamay ko. Nagsisisigaw ako “Tulungan nyo ko! Habulin nyo!” pero walang pumansin sa akin. Its so happen na pangkaraniwan na ang ganung eksena sa Floodway at hindi na yun bago sa kanila. So ayun, wala ngang tumulong.

 

Mga ilang metro pa ang itinakbo ko hanggang tuluyan nang nawala sa eskinita ang dalawang holdaper at hindi ko na sinundan dahil di ko alam kung sino pa ang nakaabang sa eskinita na yun. Nafrustrate ako dahil wala man lang nagtanong saken kung anong nangyayari maski si Johnny na akala ko pa naman ay tutulungan akong habulin ang mga kriminal.

 

“Ano nangyari sa’yo bro?” tanong ni Johnny.

“Hinoldap ako pre.” sagot ko naman na talagang labis ang panlulumo.

“Kala namin may kaaway ka. E hindi ka naman sumigaw na hinoldap ka e di sana naharang namin yung holdaper.” paliwanag nya.

 

Oh good. Oo nga pala. Sa Floodway, kelangan mo i-specify kung anong ginawa sayo para hindi ka mapagkamalan na nag-aamok lang. Kelangan sundin mo ang mga technicalities. Its an understandable reason mula kay Johnny na talagang dun na lumaki sa lugar na yun. Ganunpaman, hindi sya nag-atubili na samahan akong ipaalam kay Master Bryan ang facts ng mga pangyayari.

 

“Bry naholdap si Nyer. Kala namin nag-aamok lang e hinahabol pala yung mga nangholdap sa kanya kaya di namin narespondehan agad” ang bungad ni Johnny kay Bryan.

“Tanga yan e. San ka naholdap kupal ka?” ang napakasympathetic na tanong saken ni Bryan.

 

Si Bryan ay isang interesanteng karakter. Laging kalmado, laging compose at mas pinapagana ang utak sa mga krisis kesa sa emosyon. Isang nilalang na syento porsyentong kabaliktaran ko dahil labis man ang pagsirit ng adrenaline ko sa holdapang nangyari at naipagtanggol ko ang sarili ko, di ko na napigilang magbreakdown at halos himatayin sa tension sa thought na paano kung napuruhan ako? Tuloy ang pagtatanong ni Bryan sa detalye ng pangyayari habang pinapakilos ang mga koneksyon nya sa lugar para tukuyin ang pagkakakilanlan ng salarin. Ilang sandali pa’y niyakag na rin nila ako para magpablotter sa baranggay. Nanginginig akong sumama at  wala sa sarili.

 

Marami nang nasaksihan na krimen si Bryan at Johnny at pangkaraniwan lang sa kanila  ang pangyayaring yun. Pero virgin ako sa ganung karahasan kaya tuloy tuloy ang presensya ng shock sa pagkatao ko isang oras pagkatapos ng krimen. Habang naglalakad papuntang baranggay ay naisip ko kung anong sasabihin ng utol ko dahil naiwala ko ang pinakamamahal nyang selpon na hiniram ko lang para sa school project namin. At ano ang sasabihin ni Gina dahil di na ko nagreply? Iisipin nya na pinagtitripan ko lang sya at hindi talaga ako seryoso. Afterwards, babastedin na nya ako kase hindi na ko nakapagmessage. Mga walang kakwenta kwentang thoughts na naisip ko after magpasalamat na hindi ako namatay at tuluyang tinirikan ng kandila. Seriously? Life and death situation naisip ko pa rin yung kalandian? Ang kati ko.

 

Nang matapos ang pagpapablotter sa baranggay na mostly si Johnny at Bryan lang ang sumagot sa mga tanod dahil nga wala ako sa huwisyo, ay umuwi na rin kami sa bahay. Nanghiram ako ng phone para iinform si Gina na naholdap ako na pasensya na dahil hindi ko na sya nareplyan.

 

“Talaga ba? Kaya pala iba na yung mga reply saken.”.

 

“Sana puntahan mo ko bukas dito sa bahay dahil sobrang paralisado ako. Di ko alam kung paano pa ako magpa-function kung di pa rin magiging tayo.” rektahan na ang naging pahayag ko sa kanya dahil sa puntong yun, naisip ko na maiksi lang talaga ang buhay kaya dapat nang maging ambisyoso.

 

“Sira ka. Puntahan kita dyan bukas. Wag ka na masyado mag-isip. Sasamahan kita.” tugon ni Gina na aware sa mga scam.

 

Dumating ang umaga at pinuntahan nga nya ako sa bahay. Naibsan ang tensyon ko nang makita ko palang ang kakapiraso nyang anino. Kinomfort nya ko buong araw although social distancing pa rin dahil di pa naman kami. Pero bakit ganyan kayo mga girls? Sobra na kayo magpakita ng care pero ayaw nyo pa rin i-confirm ang label? Ang labo nyo!

Sumapit ang gabi at nag-aya si Bryan na magreport din kami sa pulis bago pa lumampas ng 24 oras yung insidente. Ayaw ko sana sumama dahil moment na namin yun ni Gina pero dahil sa ngalan ng hustisya, kelangan kung kumilos at isakripisyo ang moment na yun. Thankfully, nagpasya si Gina na magstay at hintayin ako hanggang matapos ang pagpablotter sa pulis na akin namang ikinatuwa.

 

Intense ang mga sumunod na pangyayari dahil kaagad nagkasa ng operation ang mga pulis Pasig. Pinagalitan pa nga kami dahil late na namin inireport. Daglian kaming pumunta sa crime scene at sa tulong nga mga koneksyon ni Bryan at Johnny, natukoy ang holdaper na positibo kong kinilala. Ang hinayupak  ay hindi pala taga Floodway at animo’y tumutupad lang sa right of passage or parang welcome ritual ng gang nila at ako ang malas na nabiktima. Sobrang confident nya na walang follow up operation kaya’t ni hindi nagtangkang tumakas kaya’t natiklo sya pero hindi nya ikinanta ang kasama nya na sa wari ko’y menor de edad.

 

“Ilang taon ka na?” tanong ng pulis pagkatapos ng mga ilang ulit na suntok sa sikmura.

“17 po.” umiiyak na tugon ni Boy Munggo.

“17? Ang lalaki ng bagang mo 17?” at halinhinang pinagsusuntok sa sikmura ng lahat ng pulis ang kawawang kriminal.

 

19 y/o na si Boy Munggo noon kaya’t pwede na syang makulong sa city jail. Nadisappoint si Bryan nang makita kung panu ko sinuntok sa simukra ang tangang magnanakaw. Tinawag nya itong “suntok bakla”. Di na ko nagpaliwanag. Wala akong tulog dahil sa anxiety kaya wala akong lakas. At sa tingin ko biktima lang din si Boy Munggo ng peer pressure sa sirkulo nilang mga kriminal. Medyo naawa din ako sa kanya habang hilahod na dinadala sa piitan. Pero naexcite ako dahil makakauwi na kami at maitutuloy na namin ni Gina ang naudlot na landian.

 

Bumuhos ang malakas na ulan at sadyang mahirap na talaga umuwi kaya’t wala nang nagawa si Gina kung di magpalipas ng gabi sa place ko. Mga ilang oras lang akong nakatulog nuon pero hindi nakatulog si Gina kahit saglit, binantayan nya ko. Dumagsa ang mga langgam ng mga oras na yun dahil sa kasweetan nya. Inabot kami ng umaga na puro kwentuhan lang hanggang sa naging seryoso ang usapan at mapunta sa status naming dalawa.

 

“Lam mo ba, tingin ko second life ko na to. Is this a sign na tayo na hanggang sa huli?” tanong ko sa kanya

“Hindi pa nga nagiging tayo e.” tugon nya.

“O e ano pang hinihintay mo? Sagutin mo na ko”. kinapalan ko na mukha ko pero tanging “Tse!” lang ang nareceive ko sa kanya. Pa-hard to get am*#*%#*.

 

Eventually, sinagot din ako ni Gina. Actually ang naging monthsary namin ay yung mismong petsa na dinamayan nya ko maghapon dahil sa sinapit ko. Nang tanungin ko kung bakit di pa nya sinabi saken nun, katwiran nya, alam nyang mahal na nya ako pero kelangan nyang magpaka-PBB teens. Anyway, nag-anniversary kami bisperas ng pistang patay. Yun yung petsa na nanghingi ako sa kanya ng kandila isang taon na nakakaraan na natupad naman sa anniversary namin. Sangkatutak na kandila sa sementeryo at harap ng mga tahanan ng mga namatayan ang nagsulputan na parang sinasabi “Oh para yan sa puso mong 1 year na sanang patay ngayon dahil sa kalandian mo hindot ka”.

 

Fast forward 2011, sentensyado na si Boy Munggo. Pumayag ako  sa arraignment na pababain ang charges sa kanya pagkatapos naming magheart to heart kaya di sya gagawa ng Boysen commercial sa kulungan. Wala na ko pakelam kung gawa gawa nya lang yung kwento pero isa lang ang katotohan na nagresulta para magawa nya yun at yun ay ang laganap na kahirapan at kawalan ng social equality. Idagdag pa ang solid na loyalty nya sa kaibigan na hindi nya talaga ikinanta anumang mangyari na nagpaimpress saken. Wala syang pinagkaiba sa mga kaibigan kong sadista pero di ako iiwanan.

 

“Pre salamat pala sa pagpayag na ibaba yung kaso saken. Malaking utang na loob ko pa rin yun sayo.” ang nasambit ni Boy Munggo ilang sandali bago dalhin sa Muntinlupa

 

“Wala yun tol. Magbago ka na paglaya mo. Madami ka pang pagkakataon para baguhin ang takbo ng buhay mo.” pangaral ko sa kanya.

 

“San na pala pre yung jowa mo? Kayo pa rin ba?

 

“Nagbreak na rin kami tol. Pero salamat sayo dahil yung ginawa mo sa akin ang naging daan para kahit paano ay lumigaya ako.” sagot ko.

 

“Sinayang mo pre. Ang lupit pa naman ng mga reply ko dun para mainlab lang sayo ng tuluyan.”

Bakit ang kape pinaglaban pero ikaw hindi?

May isang kwento na kailangang malaman ng mga coffee lovers. Ito ay ang matinding hirap na pinagdaanan ng pinakaunang die hard lover ng kape na si Gabriel de Clieu.

Bago tayo mag-dive sa history na sinasabi mong hindi mo favorite na subject nung college (kahit wala ka naman talagang favorite na subject except kung may prof ka na lalandiin), gusto ko lang i-share kung gaano ko kamahal ang kape. Mahal na mahal ko ito na muntik na kaming maging loveteam nung housekeeping sa opisina sa dalas naming magkwentuhan sa harap ng coffee brewer. Well in general adik sa kape ang mga taga Maersk PH at laging walang laman ang machine so kelangan ko laging tawagin si ate para refillan yun. Buti na lang hindi sya nadala saking matatamis na ngiti.

Its a routine na pag papasok ako sa office di muna ako magtatime in para dumeretso sa pantry at kumuha ng pagkasarap sarap na arabica. Tatambay ng konti habang nakasilip sa salaming bintana ng building na para bang ako ang may ari nung kumpanya then magigising to realize na broke pa rin ako after ilang higop sa kape then pupunta na ko sa desk ko para maghanapbuhay. Mga limang beses pang mangyayari yun sa buong maghapon hanggang nanginginig na ko sa nerbyos bago mag out sa opisina. Pero kahit lumala ang gastritis ko at madalas madale ng caffeine overdose, di ako nagquit sa kape. Ipaglalaban ko ang kape katulad ng kung paano ito ipinaglaban nung unang panahon para lumaganap sa Americas na later on ay nagbigay saten ng mga coffee shop na paborito ng mga conyo.

1723 habang off sa work ang noo'y French navy officer na si Gabriel-Mathieu de Clieu, sinimulan nyang isakatuparan ang balak na pumuslit ng kapirasong binhi ng kape. Mangyari ay gwardyado ang naturang halaman sa hardin ni King Louis XIV ng France na unang naobsess sa naturang inumin. At dahil epic ang naging experience ng hari, ipinagdamot ang kape sa mga nasa laylayan ng lipunan at tanging mga nakakaangat lang ang may access dito. Ngunit determinado ang binata na mapasakamay nya ang binhi para palaguin sa Martinuque kung saan sya nakadestino. Ano pa nga ba ang classic na paraan kungdi pagsamantalahan ang karupukan ng mga babae na ginawa nya sa lady of the court na sya namang nangharuyo sa physician ng hari na sya namang pumuslit ng maliit na binhi para kay de Clieu.

Pagkatapos ng succesful na paggamit sa kanyang kapogian, bumyahe na si de Clieu sakay ng isang barko papuntang Americas dala ang kanyang prize possesion. Hindi katulad ng mga pangako ng ex nyo, si de Clieu ay hindi lang nangako, iniialay nya ang buhay para sa halaman na yun.

Pinagawan pa nya yun ng salamin na lalagyan bilang proteksyon at katabi nya sa pagtulog. Hanggang isang araw, may nagtangkang mang-agaw sa kanyang minamahal. Isang inggeterong Dutch na kapwa nya pasahero na walang pinagkaiba sa kapitbahay mong si Badang ang nagtangkang umagaw sa precious na kape ngunit di nagtagumpay. Subali't muntik nang malagay sa alanganin ang buhay ng halaman ng mapigtasan ito ng sanga. May mga tao talagang darating para sirain kayo out of inggit.

Di man nagtagumpay ang taong iyon, sadyang sinubok ang katatagan ni de Clieu nang umatake ang mga pirata. Ang naturang mga pirata ay mga notoryus nung mga panahong yun at tiyak na hindi makakaligtas ang mga mahahalaga sayo. Para silang mga kaibigan na hindi boto sa minamahal mo dahil lang love is blind at napili mong ma-fall sa isang mukhang taho. Sa kabutihang palad, legendary ang kapitan ng barko at nagawang umiwas sa pananalasa ng mga pirata at nakahinga ng maluwag ang ating lover boy.

 

Ngunit ang pagtawid sa Atlantic ay hindi biro. Isang bagyo ang kanilang nakaengkwentro na halos tumapos sa buhay ng tinaguriang nanay ng mga kape sa Americas. Nabasag ang protective glass ng halaman na dahilan para mapasukan ito ng tubig alat. Halos mangiyak ngiyak ang ating bida sa sinapit ng kanyang minamahal kaya dagliang pinaayos ang lalagyan nito sa kapwa pasaherong karpintero. Subalit mahalaga ang dilig! Paano nya ngayon didiligan ang halaman kung mismong sya ay walang mainom dahil natapon ang mga supply nila ng tubig sa dagat at ang iba'y nahaluan ng alak. Dito na ngayon pumasok kung paanong kahit buhay nya ay handa nyang ialay mabuhay lang ang halaman. Uhaw man at nanunuyo ang lalamunan, binabahaginan nya ng tubig ang halamang lumalaban din upang sila'y manatiling magkapiling. Mapapa "sana all" ka na lang.

May pananabotahe, paninira at natural na disaster ang naengkwentro nila sa buong byahe pero wala ni isa mang nagtagumpay. Bagkus ay matagumpay na narating ni de Clieu ang isla ng Martinuque kung saan nya itinanim ang unang kape sa bahaging iyon ng mundo. Pero kung ang yugtong iyon ay maihahalintulad sa pagpapakasal, hindi pa rin dun natapos ang mga pagsubok.

 

Kung makakapagsalita lang yung nag-iisang puno ng kape nung mga panahong iyon, sasabihin nyang napaka over protective ni de Clieu. Itinanim sya sa mismong bakuran ng ginoo at bantay sarado ng mga alipores mapaaraw o gabi. At nung yumabong ang halaman ay sya naman pag-atake ng kalikasan sa pamamagitan ng bagyo at lindol. Sa kabutihang palad, nakaligtas ang unang kape sa Americas at lalo pang dumami hanggang sa di na naawat sa paglaganap sa iba pang bahagi ng mundo. Ang tagumpay na ito ay nang dahil sa dedikasyon at matibay na pananalig ni Gabriele de Clieu.

Hanggang saan natin kayang ipaglaban at alagaan ang ating minamahal? Minsan di natin nakikita ang halaga nya kaya tinetake for granted lang natin, binabalewala tapos magdadrama tayo pag nauntog na ang partner natin at lumayo. Saka maiisip na mahal pala natin kung kailan wala na. Ingatan natin, ipaglaban natin, bigyan natin ng unconditional love. Hindi man katulad ng kape at kung paano ito kumalat sa buong mundo at kung paano ito magsstay forever ang maging success story ng relasyon nyo, at least sinubukan mo at di ka bumitaw.

Sa susunod ay pag-usapan naman natin ang istorya ng kung panung sinwapang ng China ang pagpapakalat ng silk na tinago nila ng libong taon na parang mga magulang ng crush mo na sobra ang istrikto sa dalaga nila na wala naman talaga akong gustong sabihin. Protective lang sila dahil sa mga manyak na tulad mo.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Pagbabago

“Ay may kinakasal na tikbalang!”

Habang lulan ako ng aking motor ay ito ang naulinigan ko sa mga batang nag-uumpukan sa tabi ng kalsada. Ambabata pa ay nagpapraktis na ng pagiging “concern na kapitbahay”.

Kinakasal na tikbalang? H*#*& s*&*! 2020 na nagpapaniwala pa tayo sa mga pamahiin? Porke umuulan lang at umaaraw at may bahaghari may kinakasal na agad na tikbalang? Asan ang venue? Bakit hindi invited ang kapitan ng baranggay na bida-bida? Sino ang bride? Interracial ba ito? Mga walang kwentang katanungan ng isa ring patola na katulad ko.

Masaya sa probinsya. Ang mga musmos ang tagapagmana ng mga kaalamang ipinang-uto sa mga magulang nila ng mga lolo’t lola nila. Bawian lang kumbaga. Mga paniniwalang wala naman scientific basis pero wala naman daw mawawala kung paniniwalaan at susundin. Parang mga patakaran ng gobyerno ngayong covid19 period na ang hirap lang din paniwalaan.

Mandatory face shield, motorcycle barrier, delay ng klase etc. ay ilan lamang sa mga mahigpit na ipinatutupad. Pero asan ang kongkreto at matibay na polisiya para palakasin at patatagin ang sektor pangkalusugan? Lumalabas na pinepwersang tumalima na lang ang taong bayan dahil helpless na ang mga inutil na nasa kinauukulan. Para bang sinasabi “So ano kung inutil ako? E nasa posisyon naman ako, e ikaw? Shut up ka na lang at sumunod. Holy *** lang. At habang nagsstruggle ang mga ulirang alagad ng medisina sa pagganap ng katungkulan nila, ay ibababa pa sila na parang yung ex mo na palagi na lang galit sayo dahil lang sumikat at lumubog ang araw. I mean, asan ang pag-angat ng moral dyan? The late Napoleon Bonaparte was very successful sa mga battles dahil champion sya sa puso ng kahit pinakamaliit na unit sa grupo nya. These doctors, nurses et al are all part of the team and they are actually the most elite units in this battle! Putsa natalo pa kayo nung TL ko sa call center sa galing mag-boost ng moral ng tao nya. Shame on you! Pero seriously, buti na lang hiniwalayan mo na yung ex mo.

At ano tong corruption sa Philhealth? I mean hindi na bago yung mga ganito pero tang juice naman, sa gitna ng pandemya? Ok wag na natin i-elaborate yang topic na yan. Marami nang inubo si Mike Enriquez dyan pero konting kahihiyan na lang mga maam/sir, mag-harakiri na lang kayo parang awa nyo na tutal di naman na mababalik sa kaban ng bayan yang mga kinulimbat nyo. Have some moral ascendancy please.

Andami pang rant para sa mga di kapanipaniwalang mga aktibidades ng ating gobyerno ngayon pero araw-araw nyo nyo na yan nakikita sa social media feed nyo so wala nang point para himayin pa yang mga yan. Ang lakas makarebelde ng mga pinaggagawa sating mga hamak na taxpayers pero anung bago kung magreretaliate tayo? I remember nung nasa bangka kami ng mga tropa ko nung sipunin pa ko. Aktong sasalubong kami sa malaking alon at sinabi ng nakatatanda sa grupo na salubungin namin ang alon habang mariin naman akong tumutol. Pero hindi ako tumalon sa bangka, sama-sama kaming tumaob at tinulungan namin ang isa’t isa na makarating sa pampang na safe. Kase nga “we’re all in this together”. Sure natetest ang creativity mo sa pagpost ng mga memes o sarcastic posts o pagpopost ng mga link ng rappler or ABS at nagiging famous ka and all dahil sa mga anti-admin or anti-government posts mo pero bukod sa nailabas mo yung hinaing mo, may nagbago ba? Did anything change?

Kung change lang din ang pag-uusapan ang dami naman talaga nagbago, hindi nga lang kaaya-aya yung karamihan. Alam ko if tatanungin ka kung anong pagbabago ang gusto mo siyempre isasagot mo e sana hind na gago ang mga nasa gobyerno natin or sana hindi na pang-gago ang gobyerrno natin or sana maging progresibo tayo or sana bumyahe na si Cynthia Villar sa Proxima Centauri B etc.. Pero ako sa totoo lang, ang pagbabago lang na gusto ko, yung maging considerate tayo sa lahat ng aspeto na kinapapalooban ng pagiging Pilipino natin. Hindi ko kinahihiyang sabihin na “damay-damay na” pero hindi rin ako fan ng “matira matibay” na mindset. Gabayan natin ang isa’t isa, wala dapat masawi sa ating hilera. Hndi mo kelangan ng physical contact para hawakan ang kamay ng bayan mong papalubog. Yung simpleng tanggapin mo lang ang sitwasyon na wala nang iba pang side comment (na di tulad ng mga online buyer mo andami sinabi e hindi naman bumili) then imbes na mangarap ka na makaalis sa bansang ito o pangarapin na maging habitable ulet ang Pilipinas (Joke aside kase habitable naman ang Pilipinas except maging Camella na ang buong bansa), mangarap tayo na maging progresibo ang bayan natin na lahat tayo ay buong pusong nag-ambag sa kahit maliit na paraan.

In denial pa rin kase tayo sa sitwasyon natin dahil lagi nating kino-compare sa ibang bansa yung bayan natin. Sa stages of change nasa precontemplation pa lang tayo. Para tayo yung girlfriend na palagi na lang hinahambing bf nila sa mga kpop idol “E hindi nga ako yun e! Hindi mo ba ko pwedeng mahalin at pahalagahan bilang ako?!!” Kung makakapagsalita lang ang ating lupang tinubuan ganyan din ang sasabihin nya sa atin. Sa ngayon bigyan muna natin ng unconditional love yung bayan natin, hindi man sa henerasyon natin mangyari pero sa sunod na salinlahi baka maenjoy na rin nila ang Pilipinas na pinangarap natin na kung saan competitive ang gobyerno.

First Heartbreak (kinda)

 

A younger friend approached me one day seeking advice on how to be romantic or sweet. I almost got choked by the coffee I was drinking and told him “Kid, you are barking on a wrong tree”. Let me take you back to 2011.

I was on board a bus right at the window that hot day of February 2011. It was 2 pm and scorching hot outside, you will almost melt. While looking at the snatcher being chased by the cop in Alabang, I couldn’t help but think of how crazy that day was just because I was in love. Like madly in love.

She was a slender, cute, Korean like beauty 19 y/o girl. We were both working students at one of those call center companies in Ortigas. I knew from the beginning that I was already attracted to her but I just couldn’t pull up any stunt to let her know. I was a shy guy, timid and full of insecurities whom always hesitate to approach a girl of her beauty. My fear of rejection was so extreme that a hint of having one makes me depressed. So I made sure that if ever I get a chance, I’ll seize it. And so chance it is when I learned that she broke up with her boyfriend.

Facebook was already a commodity back then (if its correct to say its ever been a commodity). I hit her up in FB with an intro that’s is mediocrely epic.

“Sorry to bother you but its been a while since we bumped each other in which I didn’t get a chance to introduce myself. I know its not important to you but I’m just wondering why a goddess have to disguise to blend in with us mortals?”

“I’m not a goddess but I was once someone’s dream who cut me off when I became his reality”. she replied.

I tried to act like I’m not aware of what she’s going through and that I’m willing to listen and I offer my chest for her to cry on. It so happened that I already know the details coz the gossip in call center is as contagious as covid19 so its just a matter of how well are you going to play it through. But I was really sincere and I did try to console her, make her smile and let her know that one heartbreak is just a start of several more if shes stubborn to learn from the past. I was able to capture her attention and the first meeting was not that bad, I thought it went great.

When we met in the office, she no longer see me as a stranger and she threw the most wonderful smile I’ve ever received from someone. I felt like I was in trance, its psychedelic. She could be my methamphetamine I thought to myself. Meanwhile, my buddies are into the real thing so mine is a little safer.

“Have you gone to smoke break yet?” I asked her.

“Not yet. I could use some company.” She replied. And so for the whole week, that was the routine. We’ll go on a smoke break together and she’ll talk about her ex, I will listen and assure her she’ll be ok blah, blah, blah. Deep inside though, its starting to hurt me. Why couldn’t she just turn her head for one second as I’ve been just standing next to her. I am more than capable to take care of her, make her feel awesome all the time. But I guess the smoke coming from our cigarettes was really that thick that she couldn’t see me. Am I going to be zoned?

Each time we go out for a smoke, I always give her lollipop. She loves lollipops. I see to it that I grab a chupachups at the nearby store before I come to work. I noticed I really couldn’t confess to her how much I liked her and how much I appreciate that she chose my company to be her personal diary. I know its awkward that I couldn’t even attempt to burst her bubble and lay my personal agenda after those days that gone by. I started to ask myself, was I really just concern about her trying to move on or its just my fear of rejection?

Morning of Feb 12, 2011 we just finished our shift (we’re on a nightshift). I was really exhausted as I’ve had to take a major exam in school before heading to work. I saw her at the lobby, about to go home. I asked her how shes doing. She said shes not well, she have had her exams too and all she wanted was to go home and rest. I was a little worry coz she looked really pale and she might faint and who knows what else awful stuff could happen to her. So I offered that I fetch her home. She declined firmly but I insist. Though at the back of my mind, I’m not feeling well too. What if bad stuff happen to me along the way while heading back home from her place? But mine is not important, I genuinely care about her condition. She later accepted my offer and we walked together through the bus stop. I felt like walking in the air. I saw my buddies along the way heading home too and they were all happy or high. I waved at them as if saying “my drug is better than yours.”

I guided her inside the bus like a gallant prince taking care of her princess. We sat at the back, she’s by the window. I was really vigilant about pickpockets so I cannot afford to fall asleep (though I don’t mind falling for her even more). The bus was already breaking land speed record but I was suddenly not able to break our silence. I was stunned by how beautiful she was with her hair dancing on the wind and with that sweet music playing in my mind. I am making a music video! Then suddenly I heard a loud bang and next thing I notice is a lump on the side of my forehead, I hit something hard when the stupid driver suddenly step on the break. It was really embarrassing she couldn’t stop laughing. Guess the incident is not too bad at all as I was finally able to break the ice.

“So how’s your study going?” I asked.

“I’m on a verge of giving up either school or work. I’m really tired.” She replied. I was not really comfortable with that answer coz if she choose work then what about me? Oh as if I have right? Who am I to her anyway?

“You know its your choice. Whatever that can make you feel better. I mean you said you don’t really need this job. I guess you can easily decide”. theres a crack in my voice when I said it coz its true that she doesn’t need to work, her family have means to support her studies. But its better that I start to accept the possibility that she might quit. It would be less painful.

“No. I’m not quitting. People at work are great. I’m gonna miss them all if I quit. And you have been so awesome so far…” she said.

That was a music to my ear. Me being awesome? Haven’t had that for ages and this one is really special. I was in cloud nine when the bus conductor approach us to give our ticket.

“Where to boss?” asked the guy.

“Two for Baclaran please.”she replied.

I was surprised to know that her home is that far as she mentioned at work one time that she just came from her place nearby.

“Sorry I thought you’re residing in Makati. So where in Baclaran exactly are you?” I asked.

“No. I’m from Las Piñas actually. I sometimes drop by at my ex’s place.” her response made me feel worry now about myself. But I wanted to believe that she was just fooling around so I asked again “I thought you’re studying in La Salle?”. “Yeah, La Salle Dasma” I almost fell from my seat.

Las Piñas is eternity away from Ortigas. With the traffic this crazy, it will take few hours to get there. I’m grateful on having to spend much time with her on this journey, but I’m worried that I might pass out somewhere due to sleep deprivation. I havent had sleep for 3 days straight due to school stuff and here I am probably asking for a funeral. But its ok, I’ll just help my adrenaline release some more hormones as this moment is too valuable for me. I was in that state when I suddenly felt something on my shoulder. She fell asleep with her head right at my shoulder. Her hair smells so good. All the second thoughts that I was having just completely vanished. This is heaven right here! I couldn’t ask for more. Thank you Zeus for entrusting your daughter to me at this very hour.

Each and every second that I spent with her on that trip was incomparable, surreal. My heart beats are so strong it might rupture my chest. Exaggeration aside, we finally reached her home. In the movie, the girl will invite the guy inside her house to maybe have some tea (I would trade my soul for coffee that time). I guess I’ve been watching too much Kdramas for having that said expectation which simply didn’t happen. She’s too tired that she just gracefully thanked me for getting her home safe and bid me goodbye. Well, its fine, its already scorching hot at that time of the day anyway, its not anymore romantic, better go home. I waved her good bye too and walk away to catch a jeepney.

Inside the jeepney, I was still in awe about what just happened. I promised myself that this beginning better not to be wasted. I will strive to push it to the next level. Few minutes later and my thoughts seem to be kinda distorted. Like what the hell I was doing at the side of the lake? I’m supposed to be in the jeepney! Screeech!!! It was too late. I got thrown away from the back of the jeepney all the way to the middle aged lady at the front. The crazy driver suddenly stopped without minding that some in love dude at the back is paying for his fantasy. (Why would he care anyway?)

The lady was in full rage. She couldn’t stop yelling as if she was extremely violated. She looked like one of them pokemon that says “wobbuffet!”. I apologized to her then hurriedly jumped out of the jeepney. Gotta catch them all!

I arrived at Alabang with a smell of both hope and embarrassment. Need to rush to Pasig while I’m still sane. I was extremely sleepy that time that I won’t mind anymore if pickpocket attacks, I just wanna be in peace. And so moments pass by and the bus conductor yelled like its his last. “Cubao na! Mga bababa ng Cubao!” Ok, I have to catch another long ride again. I didn’t hear him when we arrived at Shaw Boulevard where I supposed to get off but its ok, I had a very nice dream.

We’ve chatted all Saturday after that epic trip. She was laughing so hard that I’ve started to become suspicious that her joy was not just because of what happened the day before. Then on Sunday night, a day before the Valentines Day, all of my fantasies came to an end. She said her ex is reaching out to her again…and she will give him another chance.

♩ ♬ “Kung 'di rin tayo sa huli…

Aawatin ang sarili na umibig pang muli

…Kung 'di rin tayo sa huli

Aawatin ba ang puso kong ibigin ka?” ♪ ♫

Seriously, it was really painful. I couldn’t describe the feeling. Its like being hit simultaneously by a chain with thorns. I was standing at the bridge staring at the murky water of Floodway while tears run down my face. “When will all these punishments end!” I wanna shout that agony but I don’t wanna make a scene so I just kept it inside.

I reached a lollipop in my pocket and took out the small note stuffed inside its handle. All the lollipops I gave her had a note inside the handle saying how grateful I am that I met her, that shes so lovely, that she was so beautiful that day, all those sweet compliments and what not. This last lollipop though is supposed to say “I love you.”. But I guess I’ll just pass on this one. I will never find out if she will go out on a date with me.

After the last look at the chupachups, I’ve thrown it at the floodway. “It was quite a journey” I told myself.

“That’s it? You gave up just like that?” asked the kid. I almost forgot its already 2020. I got carried away by my story.

“Didn’t I tell you from the beginning that you’re barking on a wrong tree? You’re not listening attentively are you?” hes starting to annoy me.

“Did she find out about the notes inside the lollipops?” his follow up question.

“How would I know? She resigned and we never saw each other again.”

“There are lots of ways. You’re just weak”.

“Kid, its not weakness when you know when to give up.”

♩ ♬ “Kung 'di rin tayo sa huli…

Aawatin ang sarili na umibig pang muli

…Kung 'di rin tayo sa huli

Aawatin ba ang puso kong ibigin ka?” ♪ ♫

Kwentong Pila

Tirik na tirik na ang araw pero hindi pa rin ako nakakapasok sa BDO. Hindi naman ako manghoholdap although mukha na akong holdaper dahil lumalampas na sa facemask ko ang mahaba kong balbas, dagdagan pa ng nanglilimahid kong kasuotan at shades na ala Romy Diaz. Magdedeposito lang ako ng perang pambayad utang pero hindi ko inexpect na extended din ang lenten season hanggang August. Ito na marahil ang pinakamahabang Biyernes santo ngayong taon. Nagsimula ang araw na yun na puno ng sigla pero mukhang disaster ang kahihinatnan.

Nang tumilaok ang manok ng kapitbahay ay gising na ako. Mangyari ay susugod ako sa mga bangko sa kabisera hindi para magkamal ng salapi, kungdi para magbayad ng utang. Sinabi ko na nga sa unang paragraph pa lang. (paulit-ulit nu). Wala nang ligo-ligo, mumog lang, hilamos nang konti at isang dakot na tiwala sa sarili na kasing fresh pa rin ako ni Kwon Sang-woo. After all di naman ganun ka-crowded ang mga bangko dito sa probinsya.

Naghintay ng medyo matagal then nakasakay din sa bus papuntang sentro. May nakatabi akong dalaga sa upuan na parang hindi kumportable sa pagkakakupo. Nais kong sabihin sa kanya na ako lang to miss, wag ka magpanic. Hindi araw-araw na may nakakatabi syang oppa.

Narating ko ang BPI branch pagkatapos ng halos isang oras na bus ride. Masyadong maaga ang dating ko at mainam yun dahil walang pila. Lingid sa aking kaalaman, may pila pala, hindi ko lang napansin dahil nagsisiksikan ang mga tao sa kakapirasong lilim ng building na para bang mga bampirang ayaw maarawan. “Welcome po sa tropical country na Pilipinas!” gusto kong ibulyaw sa kanila.

“Brod andun ang pila. Pila tayo ha.”sambit ng mamang mukhang stress na mula nang ipinanganak sabay turo ng dulo ng pila.

“Sensya na sir” at tumalima ako sa pagpunta sa dulo ng pila. Gosh, 8 am pa lang at ganito na ang pila at 9 am pa magbubukas ang bangko? “This is unbelievable” ang nasabi ko na lang sa sarili. Wala naman nakarinig so ok lang mag-English.

Nag-iinit na ang mukha ko. Pwede ko nang pigain yung facemask sa dami ng pawis tapos iwiwisik ko sa kasunod kong bading na andaming hanash.

“Panu na lang ang mga shampoo commercials na pagmomodelan ko kung magkakasplit ends ako dito?” complain ni ateng na hindi ako sure kung sa tao ba yung commercial na tinutukoy nya o sa livestock. Basta, hindi talaga kumportable pumila lalo na nang marealize ko na labindalawang bayan nga pala ang pinagsisilbihan ng iilang mga bangko dito at talagang dadagsa sila lalo pa’t holiday nung nakaraang araw. Hindi rin umuusad ang pila dahil pinaghalo ng mga henyong sekyu ang pila ng papasok sa bangko at gagamit ng atm. Very organized. Pero tahimik lang ako, composed, inisip ko na lang na para sa mga Kadamay to.

Umusad ang pila past 9 am na. Ito yung mga time na magiging proud ka sa pagiging senior citizen dahil priority ka sa pila. Isa rin sa mga perks na fronliner ka kase dire-diretso ka lang din sa transaction. Pero sa mga karaniwang maglulupa na tulad ko, kelangan ko manatili sa pila at isipin na lang na may talent scout na makakadiscover saken. This time ay hindi na ko stress sa haba ng pila kungdi sa pagsusuot ng mask. Kase nga panu ako madidiscover ng talent scout?

Magte-10 am at malapit na ko sa entrance. Pinafill-up ako ng form na katunayang hindi ako posibleng covid carrier. Buong sigla kong sinulatan ang form at dahil pabibo ako, nakipagkwentuhan pa ako sa gwardya. Ang inakala kong smooth lang na kwentuhan ay naging abala pa nang punahin ng gwardya ang punto o accent ko.

“Ay galing ka po bagang Manila sir. Kailan ka pa po dito? Patingin daw po ng quarantine cert ninyo kung mayroon?” in a split second naging detective Conan si manong.

“Ay meron po. Naito baga po o.” nagkumahog akong ipakita ang quarantine cert at kinausap sya sa puntong hindi ko naman talaga kinalimutan pero “Kuya, hindi katulad ng ex ko, babalik din ang punto ko, bigyan mo lang ako ng panahon.” gusto ko sanang sabihin sa kanya.

Nasa ganun kaming tagpo nang pinauna na nilang papasukin ang becky na kasunod ko. Hindi naman sa pag-aano pero sumingit na lang sya sa pila e tapos nauna pa sya saken dahil lang TH si kuya guard? Masama rin ang tingin ng isa pang babae na siningitan ni ateng. “Hayaan mo na ate, di natin sya bati” napangiti si ate ng bahagya lang. Asawa nya yata kase yung pinabili nya ng palamig na kasama nya sa pila. Bago pa ako mapa-trouble pumasok na ko sa bangko.

“Walang kikilos ng masama! Ilagay ang lahat ng pera sa bag!” gusto ko sanang isigaw nang masayaran ng aircon ang perfectly tanned kong balat nung nasa loob na ko ng bangko. Nakakainit ng ulo ang hassle na dala nitong lintek na pandemyang ito. Buti na lang medyo mabilis ang transaction sa loob, kudos BPI. Pero yun din pala yung time na gusto kong huminto ang oras.

“Hi sir, anu pong sa atin?” tanong ng binibining teller na may pinakamagandang mata na nakita ko sa araw na yun (mata-mata na lang ang labanan dahil sa facemask). Para makasiguradong hindi lang puro mata ang dalagang nasa harapan ko, tiningnan ko ang ID nya at kumpirmadong marikit nga talaga sya.

“E miss gusto ko sanang malaman kung available ka after ng shift mo. Yayain lang sana kita magpahangin sa Bagasbas.” yun sana ang gusto ko ibulalas, pero hindi kase kami ganung mga taga-Paracale.

“Sir, ok ka lang po? Patingin na lang po ng transaction slip nyo.” follow up ng dalagang nasa 25 yata ang edad na nahalatang na-starstruck ako. Iniabot ko ang slip para iwithdraw lahat ng laman ng account ko. Habang pineprepare nya ang pera ay naisip ko, anung plano ng mga bangko sa mga naggagandahang mga teller na to? Balak ba nila magtayo ng pageant agency? Gosh.

Nang maiabot ni binibini ang pera sa akin ay parang ayaw ko pa umalis. Hindi man matuloy na holdapin ko yung bangko pero at least yung puso nya na lang sana. Ngunit kelangan ko na umalis, magpipenetensya pa ko sa BDO. Paalam binibini, hanggang sa muli.

Paglabas ko ng BPI ay dumiretso ako sa Jollibee. Ahh… Jollibee you never let me down, ang paraiso ng chickenjoy at pambansang CR.

“Masain ka po sir?” tanong ng gwardya ng Jollibee.

“Mabakal lang sana ng sarong hot fudge” sagot ko.

“Ay sige sir pero bago ka maglaog magfill up ka muna ning form” utos ng gwardya. Form na naman?!!! Medyo kumplikado ang form ng Jollibee. Para bang kahit wala kang covid ay gusto nilang magkaroon ka. Sa dami ng tanong parang gusto mo na lang mag “yes”. Anyway, finill-up-an ko ang form at hinulog sa drop box. Iraraffle daw yun tapos kung sino mabunot ay ipapadala sa isolation facility. Then dumiretso na ko sa CR na sya naman talagang sadya ko. At dahil wala ngang hot fudge sa Jollibee, dirediretso na ko sa labas. Btw, bago mo ko i-judge, gusto ko talagang kumain na nung mga oras na yun, hindi pa ko nag-aalmusal pero nagmamadali kase talaga ako.

Merong dalawang BDO (o tatlo, di ako sure) sa kabisera na pwede ko pagpilian. Ang gameplan ay simple lang, piliin ang may kokonting pila. Sa isang branch na napuntahan ko, sa sobrang haba ng pila, parang gusto mo na magdala ng kumot at unan pati supply ng pagkain. Sa sobrang haba ng pila, gusto ko itanong kung magsasara na ba yung bangko bukas. So chineck ko ang isa pang branch at narealize ko ang plot twist ng kung bakit sobrang haba ng pila sa unang branch, kase dun ay malilim habang dito sa pangalawa ay gagawin kang solar panel.

“Ate san ang dulo ng pila?” tanong ko kay ateng nakashades na parang vocalist sa banda.

“Mag-e-atm ka ba o over the counter?” tanong nya na medyo smart ang dating.

“Over the counter teh” sagot ko.

“Dito lang ang pila. Sira ang ATM”.

Di ko alam kung naluto na ng araw ang parte ng utak ni ate kung bakit tinanong pa nya yung sa ATM e sira naman pala. Pero cool lang ako, pila na lang ako. “Pero bakit tatlo ang pila teh?” curious na tanong ko kay ate.

“Zigzag kase yan. Pero magkakadugtong yan. I-confirm mo na lang sa gwardya. Basta pumila na lang ako dito” paliwanang ni ate. Ang problema sa ting mga Pilipino kung ano yung nadatnan nating sistema, ayun na lang ang ina-adopt natin. Hindi na ko nagconfirm sa gwardya dahil medyo malayo sa entrance. Isa pang problema nating mga Pilipino, tamad.

Time check, 10: 45 am. Literal na nakabilad kami sa araw na parang dilis. Parang gusto ko magchange career at magtraining bilang bumbero. Kaya kong tiisin yung haba ng pila pero parang bibigay ako sa tindi ng sikat ng araw. Tama nga yung becky na nakasabay ko sa pila ng BPI, ang lakas maka-split ends. It’s a disgrace na ang dating leading man sa Stairway to Heaven ay heto’t sinasangag ng buhay. Hindi ito maaari, kelangan meron akong gawin. Ngunit walang salitang namumutawi sa king bibig, ako’y Pilipinong matiisin. Kakayanin ko to.

Marami na kaming napagkwentuhan ni ate. Puyat lang daw sya kaya medyo sabaw yung sagot nya saken kanina. Sabi ko di naman nya kelangan magpaliwanag, di pa naman kami. Pero di ako makafocus sa mga kwento nya, lagi ako nadidistract tuwing nag-aalis sya ng mask para uminom ng tubig. Haysss sana bottled water na lang ako. Perfect teeth at may biloy sa pisngi (di mo alam yung biloy nu? I-google mo). She has a very charming personality. Mage-11:30 na nun at nagbeastmode na sya at napagpasyahang kumprontahin ang gwardya. Gusto ko sya, fierce.

Pinabantayan nya saken ang pila. Babalik din daw sya. Sabi ko naman “Sige lang te, ako’y maghihintay”. Habang nakikipagdiskusyon si ate kay kuya guard na aking natatanaw, pinagmasdan ko ang usad ng pila. Sobrang bagal at bagama’t kalahati lang ito nung sa isang branch, ay ito pala ang paborito ng mga senior citizens at frontliners. Teka lang, mukang mali ang desisyon ko. Isang oras na nakakalipas pero isang dipa pa lang ang iniuusad ko. Panay-panay ang paalam saken ng mga kalapit ko sa pila para bumili ng tubig, snacks, diaper etc. Ginawa nila akong Guardian of Pila. Pero ok lang, mahalaga bumalik si ateng perfect teeth.

20 minutes ago na, mukang di na babalik si ate, nakitang kong pumasok pero di ko napansin lumabas. Ang dami kaseng kwento nung ale na nasa likuran ko. Ginawa akong Tiya Dely. Wheww…akala ko pa naman babalikan nya ko sa pila. Heto ako, sinusunog sa ilalim ng araw, nauuhaw at pinaasa.

Lumapit ang gwardya sa pila mga bandang 12:15. Kinumusta ang mga kalagayan namin na parang pulitiko at humingi ng paumanhin. Pinagfill up na naman kami ng form. Wow, unli form nang araw na yun. Maingay na rin sa pila. May mga nag-iiskandalo na dahil sinisingitan sila, mga nagcocomplain dahil sa kondisyon nila etc. All eyes sa entrance ng bangko dahil everytime na may pumapasok na hindi pumila ay mistulang asin na ibinubudbod sa sugat, ganun kasakit na nauna pa sila samantalang kami ay nagpapakahirap sa pila. Tapos from time to time, dumarating ang mobile ng pulis para paalalahanan kami ng social distancing. Gusto ko na nga sigawan na hulihin na yung magdyowang naglalampungan dun sa pila hindi dahil lumalabag sa protocol kung di dahil ang lakas makapa bitter. Get a room!

Mag-aala una y media at malapit na kami makapasok. Nakilala ko si Paul na nagtitinda ng isda sa palengke na tinorotot ng asawa kamakailan lang. Si Tiyang Sita na treasurer sa baranggay na professional na sa pilahan sa dalas nyang pumila dun at unli din ang bunganga sa kwento. Si Carol at Lyn na mga kolehiyala na dun na lang din naging friends sa pila dahil pareho silang hater ni DJ Loonyo at si Mang Oka na hater ng DDS pero di daw sya dilawan. Naging close na kaming lahat dahil sa tagal ng pila.

Nang makapasok na kami, napansin ko na may lalaking bigla na lang din pumasok at lumapit sa deposit machine. Di ko napigilan magtanong sa guard.

“Kuya, pwede pala dumirestso na sa loob pag gagamit ng deposit machine?”

“Oo. Bihira naman may gumamit nyan. Pag nakita mo available, pasok ka na agad kase isa lang allowed sa loob para sa machine” buong bibong paliwanag ni kuya guard.

Parang nagsaklob ang langit at lupa sa narinig ko. Gusto ko manakit ng gwardya pero ayoko ma-Tulfo so kalmado ko lang din syang kinausap.

“E kuya sana inannounce nyo kanina sa mga nakapila na available ang deposit machine at pwede na sila dumiretso. Nagmuka akong tanga na pumila at nagpakahirap para magdeposit tapos eto at maluwag naman pala sa deposit machine” ang dismayado kong pahayag. “May napansin ka bang babae kanina na pumasok na naka-red at nakashades?” tanong ko na lang kay kuya guard at tinutukoy ko si ateng smart na sinabing babalik sya pero hindi naman. “Ah oo yung palung-palo? Nagdeposit yun dyan sa machine.” nakangiting sagot ng gwardya.

I felt betrayed. Paano nagawa ni ate na iwan ako sa pila pagkatapos nya akong pagbantayin. Hinintay ko pa naman sya. Wala na ko pakialam kung hindi man lang nya ko ininform na pwede na pala ako gumamit ng deposit machine. Pero sana binalikan man lang nya ako at nagpaalam ng maayos para nakapagdesisyon ako kung pipila pa ba ako or magpapahangin na lang kami sa Bagasbas!

Successful kong naideposit ang pera. Almost 2pm na nang makauwi ako sa bahay. Makakaligo na rin sa wakas. Pagod, haggard, hopeless at naging disater nga ang araw na ito. Yan ang nararamdaman ko habang pumapatak ang tubig sa tustado kong balat. Sana maisip ng mga bangko yung convenience ng mga clients nilang nakiki-cooperate naman at naiintindihan ang kasalukuyang sitwasyon sa gitna ng pandemya. Lahat ay hindi gustong maglaan ng ganung katagal na unproductive hours sa pila. Sana ayusin din yung porma ng pila at hindi yung parang snake and ladder ang sistema. Sana rin consistent yung komunikasyon ng mga nag-oorganize ng pila para updated ang mga nakapila sa cause ng delay at kung merong mga exemptions. At sana din yung mga nangakong babalik ay bumalik. Masakit umasa at maghintay sa wala.