1997 nang mamasdan ko ang pagkaganda-gandang Hale Bopp comet
sa kalangitan. I was 10 years old that time. Isa itong pambihirang pagkakataon
para sa akin bilang isang millenial na mamasdan ang kakaibang tanawin sa
kalangitan. Maihahalintulad ito sa pabagsak na bulalakaw except nananatili
syang animo’y lumulutang sa night sky sa loob ng ilang buwan. Kahalintulad ng
Haleys comet nung 1986 ang nasabing tanawin ngunit bagama’t kapwa matingkad ang
dalawang kometa na hindi na kailangan gumamit ng teleskopyo, ang Haley’s ang
may tsansa na makita nating mga millenial sa pagbabalik nito sa 2061. Napaka
iksi lang ng orbit ng Haley’s kumpara sa Hale Bopp na sa susunod na 2300 years
pa muling sisilip sa ating planeta.
Maraming kometa sa ating solar system. Ang mga mabilis
magpakita tulad ng Haley’s ay nanggaling malapit sa Neptune samantalang ang
Hale Bopp ay nanggaling pa sa Kuiper Belt na halos kasinglayo ng Pluto mula sa
araw. Nito lang July 2020, isa na namang comet na tinawag na Neowise ang
lumapit sa ating planeta bagamat hindi kasing tingkad ng dalawang kometang
nabanggit. Ano ba ang meron sa mga kometa at heto’t umeepal na naman ako sa
pagsusulat ng pagkahaba habang FB post na may GGSS at irrelevant na pic?
Wala naman masyado. Gusto ko lang banggitin ang kometa, ang
paglabas nito at ikonek sa mga moment na sobrang “fucked up” ng bansa natin.
1986, same year nang magpakita ang Haleys comet, nang magbeastmode ang
sambayanang Pilipino at lumakad sa EDSA para patalsikin ang diktador na si
Marcos. Nagdulot ito ng krisis sa ekonomiya idagdag pa ang krisis sa
konstitusyon na kung saan tayo ay nasa tinatawag na revolutionary government.
Hanggang ngayon ay debatable pa rin kung worth it ba ang naturang kasaysayan in
connection sa talagang pagbabagong inasam mula sa rehimeng Marcos. One thing
for sure, we are totally fucked up. Sa mga Marcos sympathizers, sinasabi nila na
maalwan ang buhay ng mga Pilipino nuon, maraming infrastraktura ang pinagawa
etc, etc. Sa mata ng mga anti-Marcos, puro pagdanak ng dugo, mga extra judicial
killings, suppression of freedom of expression etc. Sa mata ng mga “wala lang”,
Marcos regime posed a potential but it was so drastic that it was “almost” a
Mao Tse Tung style of governance. Kabila kabila ang utang ng Pilipinas para
budgetan ang malalaking proyekto na sinubukan namang bawiin sa taxes pero
sadyang fucked up ang monetary policy na nahawaan ang exchange rates na dahil
sa state run monopolies or para mas madaling maintindihan, corruption. Para
bagang nagkumahog ka na bumili ng motorcycle barrier kahit alam mong pangtanga
ang naturang polisiya at may tsansang bawiin o alisin din agad kaya ngayon ay
pangsalag mo na lang ang naturang barrier sa talsik ng mantika habang
nagpipirito (seriously gusto ko lang isingit ito). Sa kabilang banda, marami
ding skeptics ang nagsasabi na lalong lumubha ang sitwasyon ng magpalit ng
administrasyon na kung saan, Cory did not give a shit kung beneficial ba ang
mga naiwang proyekto ni Marcos sa sambayanan, she just wanted those erased or discontinued
sa kabila ng trilyong trilyong salapi na hiniram natin na hanggang ngayon,
tamod pa lang ang bata ay may utang na. So ang tanong na what if hindi
naoverthrown si Marcos at nabigyan sya ng tyansa na ituloy at payabungin ang
mga dinesenyo nyang programa? O di kaya’y what if nagpakumbaba ang successor
nya at ni-utilize nang maayos at mabisa ang naiwan ng tinaguriang diktador?
What if hindi si Ramos at si Mirriam ang nanalo after Cory’s regime, nagkaroon
kaya sana ng game change? Holy shit. Some fucked up questions right? We were
fucked up but well, shit already happened.
1997 nga sa paglabas ng Hale Bopp ay isa na namang fucked up
na event ang nangyari sa ating sinisintang inang bayan. The 1997 Asian
Financial Crisis, another holy crap event sa kasaysayan pero mamaya na natin
idiscuss yan dahil mas interesanteng unahin ang tinaguriang pinakamatinding
tag-init o tagtuyot sa 20th century, ang 1997 El Niño. Sobrang lala
ng El Niño na yun, naglalakihan ang mga bitak sa bukirin na walang patubig
dahil literal na walang tubig kahit sa sapa o irigasyon. Malala ang taggutom,
madaming nagkakasakit dahil sa sanidad. I remember ako at kapatid ko, hindi
pantay ang balikat namin dahil sa pagbuhat ng tubig galing kabundukan para lang
meron kaming mainom na malinis na tubig. Sa kabilang banda, tipid rin sa labahin
ang kapitbahay naming malaki ang tiyan dahil hindi nya kelangan magdamit
maghapon at magdamag dahil sa sobrang init. Angat reservoir suffered na
nagcause para literal na magrasyon ng tubig sa mga kabahayan sa Metro Manila.
Idagdag pa ang pagkabadtrip ng mga nanay kay Selina na kontrabida sa Mula sa
Puso ni Rico at Claudine. Pero what made the 1997 worst is yung malawakang
financial crisis sa Asya dahil sa devaluation ng currency ng mga bansa na
dahilan para humina ang merkado at magsufffer ang purchasing power. Holy shit
even US didn’t want to lend money sa mga Southeast Asian countries at kasama
tayo dun. Surely, 1997 was a fucked up year and Ramos barely gave shit. Imbes
na respondehan nya ang crisis, mas naging energetic pa sya sa cha-cha (charter
change) para bagang yung isang pangulo na kung anu-ano ang inuuna sa
kalagitnaan ng pandemic. We were fucked
up but well, this shit also already happened.
At ngayon ngang 2020, nito lang July, nagpakita ang Neowise
bagamat saglit lang at hindi kasing majestic ng Hale Bopp nung 1997. COVID19
happened at hindi na kelangang isalaysay. Madaming lakad ang nakansela,
madaming naging political analyst, pandemic specialist, pa-famous at lahat na. Maraming
tamad na dating nang tamad at lalo pang naging tamad. Maraming namatay na hindi
dapat at marami pa ring buhay na hindi na dapat. Sarado na rin ang istasyon na
bumuhay kay Rico Yan at Mula sa puso pero ngayo’y kasama na nya. Lumutang ang
pinakatangang tao sa Pilipinas na nanindigan sa motorcycle barrier. Nagkaroon
ng online class kahit at ang mga dating bobo sa klase ngayon ay nagchachat na
lang sa GC, pero enrolled pa rin dahil may pera habang ang mga may utak na
walang salapi sa bulsa ang mga magulang ay hindi muna nag-enrol. May bise
presidente na masigasig pero nabash dahil sa fashion at may presidenteng
nag-aannounce sa dis oras ng gabi dahil R-18 ang bunganga. May buhangin sa
Manila Bay na puti at hinihintay ng mga dilawan na bumaha habang ginoglorify ng
mga DDS like its achievement of a lifetime. May dagdag bawas sa totoong bilang
ng covid cases na para bang nangangailangan ng NAMFREL. May spokeperson na nagtitiktok
na and at the same time spokesperson na delusional sa totoong nangyayari. May mga
matataas na nasa katungkulan na animo’y nagdebut na hindi pwede i-cancel. Walang
nagreresign kahit ang dami na dapat magresign. May nangulimbat ng pera mula sa
ahensyang pangkalusugan na direktang ninakaw mula sa ambag ng mga contributor
na WFH na wala nang mapaglagyan ng stress pero never nakatikim ng ayuda. MADAMING
NAWALAN NG PANGLASA AT MARAMI PA RING MAY PANGLASA PERO WALANG LALASAHAN! We
are currently fucked up and this shit is still happening.
Sa 2061, sa muling pagbabalik ng Haleys comet, ano na kaya
ang sitwasyon ng Pilipinas? Sana naman magkaroon na ng maayos na edukasyon.
Para hindi lang makapagproduce ng marunong na botante, makapagproduce din ng
marunong na lider. Hindi ko sinasabi na hindi marunong ang mga nasa gobyerno
natin pero sa sobrang dunong nila, ginagawa nilang malaking lab ang buong
bansa. Ginagawa nilang chimpanzee ang mga mamamayan para turukan ng mga
eksperimento nilang matagal nang na-conclude over the course of history kung
epektibo ba o hindi. But they are too stubborn and egoistic to admit whenever
they are wrong. Everything is politically driven just because average people are
not capable of understanding how economy works. Everything is politically
driven just because people are so fanatic and always clamor for a good show. There
is no unity, walang sinang-ayunan ang oposisyon, walang naging magandang
programa para sa mga oposisyon at wala ring tinetake na suggestion ang
administrasyon mula sa mga oposisyon kahit obvious na makakatulong sa nakararami.
Anyway, these are not the shit that I dream to see come 2061. Tulad ng sinabi
ko, sana pagdating ng panahon, wala nang dilawan o DDS o kung anupamang
bullshit na faction. Tang-ina nyo nag-aaway away kayo pero parepareho kayong
walang maihain na pagkain sa mesa nyo? Nagtatalo talo kayo whether the
government is doing good or bad pero ni hindi nyo kayang magtyaga sa ilalim ng
sikat ng araw para magparehistro o bumoto?
I dream na sa 2061, wala nang nagcocomment ng meme sa meme
post dahil bobo at kulang sa creativity
sa katawan e magkacopy paste na lang ng image o lines na trending. Holy shit I don’t
bother cursing sa part na to ng sinulat ko coz nobody reads nowadays and I don’t
think they will even reach this part. I dream na sa 2061 makapagpost ako ng
mahaba na wala nang irrelevant na picture para lang magkaroon ng like kase nga
nobody reads nowadays. I dream na hindi na ko narcissist para mangailangan pa
ng likes pero millenial pa rin ako, pagbigyan nyo na. I dream na sana when a
woman say “I need deep talks or late night talks” sa profile nya ay hindi lang
puro “ganun”, “hehe/haha” at kung anu pa mang lines na mahirap replyan ang
replies nya. I DREAM NA SA NEXT SHOWING NG PINAKAPAMOSONG COMET AY MARUNONG NA MAGBASA
AT MAKIPAGCOMMUNICATE ANG MGA TAO!
I dream na sa 2061, nakatayo man ako o nakaupo sa
wheelchair, ay kasama ko at kahawak kamay ang babaeng bumihag saking puso
habang pinagmamasdan ang tanawin sa kalawakan na piping saksi sa mga fucked up
na kasaysayan ng ating planeta. Sana by that time, bago ako mamatay, masaksihan
ko man lang ang aking mga apo na lumaking rational at hindi panatiko ng
sinuman. Sana ay wala nang dahilan para maging panatiko dahil natuto na tayong
hangaan ang ating mga sarili sa mga achievements na sama sama nating
isinakatuparan bilang iisang mamamayan ng ating inang bayan. Higit sa lahat,
sana buhay pa ko sa 2061 to find out if all the shit I’ve been through in my
lifetime finally came to an end.